Marzec w ogrodzie
KALENDARZ PRAC OGRODNICZYCH
Wczesna wiosna to pora sadzenia drzew i krzewów liściastych. Rośliny z tzw. gołym korzeniem muszą zdążyć ukorzenić się przed nadejściem ewentualnych majowych upałów, które mogą spowodować ich uschnięcie. Takie niebezpieczeństwo dotyczy zwłaszcza drzew i krzewów o bujnej koronie. Duża masa liści może odparowywać więcej wody niż będzie w stanie dostarczyć roślinie nierozwinięty jeszcze system korzeniowy. Dlatego wskazane jest przerzedzenie takiej korony poprzez skrócenie zbyt długich pędów. Można też użyć dostępnych w specjalistycznych sklepach tzw. ukorzeniaczy.
Jeżeli ustały już opady śniegu, należy zdjąć sznurki zabezpieczające przed połamaniem się kolumnowych odmian iglaków. Pokrój zbyt długo obwiązanych roślin może ulec deformacji.
Pogoda w marcu bywa zmienna. Nagłe zmiany temperatury są niebezpieczne dla roślin budzących się ze snu zimowego. Podczas ocieplenia nie można jednak zwlekać ze zdjęciem zimowych okryć z roślin mniej wrażliwych na chłody. Grozi to bowiem tzw. „zaparzeniem”, w efekcie którego nagrzane w słoneczny dzień rośliny przemarzną zimną nocą. Odkrywanie należy więc przeprowadzać stopniowo podczas pochmurnej pogody, by nie narazić ich na szok termiczny. Najpierw zdejmuje się wierzchnią warstwę i rozluźnia pozostałe. W razie nawrotu przymrozków rośliny trzeba będzie ponownie przykryć włókniną.
Przełom zimy i wiosny to najtrudniejszy okres w ciągu całorocznej wegetacji róż. Zbyt późne odkrycie ciepłych zimowych okryć podczas słonecznych dni z pewnością spowoduje ich „zaparzenie”. Jeśli jednak róże zostaną odkryte zbyt wcześnie, a pogoda gwałtownie się pogorszy, krzewy przemarzną. Dlatego, gdy podwyższy się temperatura, należy róże nieco odkryć i wzruszyć kopczyki okrywające dolne części ich pędów, co ułatwi cyrkulację powietrza. Powinno się również usunąć występujące w ich pobliżu chwasty i wyściółkować podłoże. W razie nawrotu przymrozków krzewy koniecznie trzeba ponownie przykryć agrowłókniną.
Z odkryciem wrażliwych na mróz gatunków (np. budlei, hortensji, powojników) lepiej poczekać do końca kwietnia.
Początek wiosny to także najcięższy czas dla wrażliwych bylin. Zmiany temperatury muszą powodować odpowiednią reakcję hodowcy: odkrywanie bądź osłanianie roślin stroiszem lub włókniną.
Nagłe przyjście wiosny może zaszkodzić różanecznikom. Gdy silnie świeci słońce, rośliny zaczynają intensywniej parować. Jednocześnie nie mogą uzupełnić strat wody z zamarzniętego podłoża i więdną. Dlatego w takie dni nie można zaniedbać ich cieniowania.
Rośliny wcześnie rozpoczynające wegetację potrzebują dużej ilości wody.
Na przedwiośniu, gdy tylko rozmarznie ziemia, dobrze jest podlewać rośliny iglaste - zaczynają rosnąć bardzo wcześnie, więc powinny mieć wilgotne podłoże.
Gdy nastaną słoneczne dni nie można zapomnieć o częstym podlewaniu roślin w pojemnikach. Zazwyczaj donice są zbyt małe, by pomieścić potrzebną ilość wody.
Budzące się do życia rośliny mają duże zapotrzebowania pokarmowe.
W marcu nawozi się drzewa i krzewy. Wybrany preparat rozsypuje się wokół rośliny na powierzchni zajmowanej przez jej system korzeniowy. Zazwyczaj pokrywa się ona z rzutem korony. Rośliny w tym czasie wykazują duże zapotrzebowanie zwłaszcza na azot. Stosować należy więc nawozy o dużej zawartości tego składnika. Najprościej jest jednak używać łatwo dostępnych, specjalnych mieszanek do poszczególnych grup roślin lub nawozów wieloskładnikowych, najlepiej o spowolnionym działaniu, spełniających zapotrzebowanie roślin na większość składników. Po rozprowadzeniu nawozu powinno się spulchnić podłoże, w celu wymieszania go z glebą.
W tym okresie dokarmienia potrzebują również wypuszczające kiełki rośliny cebulowe. Odpowiedni będzie dla nich nawóz o dużej zawartości azotu, np. saletra amonowa (10g/1m2), który płytko miesza się z podłożem spulchniając glebę pazurkami.
Koniec marca to termin wiosennego pielęgnacyjnego i formującego cięcia roślin. Należy pamiętać, by duże powierzchnie cięcia zawsze zabezpieczać maścią ogrodniczą „Funaben” albo „Dendromalem 03PA”.
Bardzo wczesną wiosną, przed rozwinięciem się pąków wykonuje się cięcie formujące żywopłotów z roślin iglastych. Żywopłot powinno się formować na kształt trapezu, pozostawiając dolne gałęzie roślin dłuższe od górnych. Dzięki temu rośliny są równomiernie oświetlone przez słońce na każdej wysokości, co zapobiega ogałacaniu się dolnej części żywopłotu.
Usuwa się stare, chore i nadłamane gałęzie wszystkich gatunków drzew iglastych i liściastych. Można też wykonać cięcie formujące większości drzew liściastych i niektórych iglaków, usuwając szpetne pędy nadmiernie zagęszczające koronę. Nie powinno się jednak wycinać grubych konarów, gdyż może to zaszkodzić roślinie (nie dotyczy to nadłamanych gałęzi, ponieważ w miejscu złamania zwykle zbiera się wilgoć, a w ciepłe dni bakterie i zarodniki grzybów znajdują tam doskonałe warunki rozwoju). Spośród drzew liściastych wiosenne cięcie źle znoszą gatunki wcześnie budzące się do życia, np. brzozy, graby i klony. Takie rośliny przycina się jesienią. Spośród drzew iglastych cięcie formujące toleruje m.in. cis pospolity i choina kanadyjska. Dlatego nie powinno się usuwać gałęzi innych gatunków iglaków bez wyraźnej potrzeby.
Wiosną cięcia wymagają również kwitnące latem i wczesną jesienią krzewy liściaste, które mają możliwość zdążenia z wytworzeniem pąków kwiatowych na młodych przyrostach jeszcze przed terminem kwitnienia. Krzewy kwitnące wczesną wiosną (np. forsycje, krzewuszki, lilaki, migdałki, tawuły wczesne, wrzośce) przycina się dopiero po ustaniu tego procesu, gdyż pąki kwiatowe wytwarzają one na ubiegłorocznych pędach.
W celu zagęszczenia krzewinek lawendy i jej obfitszego kwitnienia warto wykonać cięcie jej pędów do wysokości 10 cm nad ziemią.
Nie wolno zapomnieć o zachowawczym i formującym cięciu róż. Terminy i sposoby cięcia tych krzewów są odmienne dla poszczególnych grup.
Istnieje grupa krzewów wymagająca minimalnego cięcia formującego. Należą do niej wawrzynki, świdośliwy, karagana, leszczynowiec, kalina koralowa.
Stare, słabo kwitnące krzewy dobrze znoszących cięcie (m.in. derenie, forsycje, jaśminowce, krzewuszki) można odmłodzić, przycinając wszystkie pędy ok. 30 cm nad ziemią. Dzięki temu zabiegowi wypuszczą one młode przyrosty, co umożliwi im obfitsze kwitnienie w następnych latach. Niektóre gatunki krzewów, np. budleję Dawida i wierzby, powinno się odmładzać co roku, w przeciwnym wypadku słabo kwitną.
Cięcie pnączy ma na celu nie tylko kontrolę ich wzrostu, który może niekiedy zaszkodzić pobliskim roślinom lub podporom, po których się wspinają. Jest to też zabieg niezbędny dla ich kondycji i zdrowia. Prawidłowy rozwój pnączy warunkuje kwitnienie niektórych gatunków (np. glicynii). Pędy młodych, właśnie posadzonych pnączy przycina się nad pąkiem położonym blisko głównego pędu. Wczesną wiosną koniecznie trzeba przyciąć rośliny, których kwiaty rozwijają się na młodych pędach (np. milin). Pnącza, których kwiaty pojawiają się na pędach zeszłorocznych, nie powinny być silnie cięte przed kwitnieniem (np. większość odmian powojników).
Usunięcia wymagają też zaschnięte części bylin.
Po zimie nie najlepiej prezentuje się trawnik: trawa ma nieefektowny kolor, a w niektórych miejscach murawa jest przerzedzona. Doprowadzenie trawnika do dobrej kondycji wymaga kilku zabiegów pielęgnacyjnych. Pierwszym z nich, wykonywanym w marcu, jest wałowanie. Następnie należy wygrabić z trawnika zeschniętą trawę i resztki liści.
Wiosną rozpoczyna się także prace na rabatach bylinowych (również na skalniakach). Podczas ich porządkowania szczególną uwagę należy zwracać na miejsca, gdzie uprzednio posadzone były wczesnowiosenne rośliny. Wykształcone są już ich niewidoczne na powierzchni ziemi pąki. Uszkodzone w wyniku przypadkowego podeptania nie rozwiną się w kwiaty. Porządkowanie rabat sprowadza się do usunięcia naniesionych przez wiatr liści i gałązek, a także przeglądu roślin i ewentualnej likwidacji tych, które nie przetrwały zimy. Ziemię wokół roślin należy nieco wzruszyć za pomocą pazurków.
Glebę na rabatach przeznaczonych pod rośliny jednoroczne przygotowuje się przekopując ją z nawozem wieloskładnikowym.
Samodzielna hodowla roślin jednorocznych uprawianych z siewu do gruntu wymaga teoretycznego przygotowania z zakresu terminów siewu poszczególnych gatunków. Część roślin można wysiewać już w marcu (m.in. groszek pachnący, maki i smagliczki). Aby ogród dłużej cieszył kwiatami powinno się je wysiewać „na raty”, w 10-15-dniowych odstępach.
W marcu rozmnażać można:
krzewy liściaste (np. forsycje, hortensje krzewiaste, jaśminowce, krzewuszki, ligustry, pęcherznice, tamaryszki, tawuły) i pnącza o zdrewniałych pędach (winobluszcz pięciolistkowy, winorośl pachnącą) przez sadzonki zdrewniałe.
Byliny kwitnące latem – przez podział kęp.
Wiosną rozpoczyna się również prace nad doprowadzeniem do porządku ogrodowego oczka wodnego. Wybrać należy osadzony na dnie muł, oczyścić zbiornik szczotką i dokonać przeglądu roślin wodnych.
Zanim na dobre ruszą prace w ogrodzie warto zrobić przegląd narzędzi ogrodniczych. Wszystkie trzeba dokładnie wyczyścić. Konieczne jest sprawdzenie czy sekatory i kosiarka są wystarczająco naostrzone. Zbyt tępe będą szkodzić roślinom. Ostrzenie tych narzędzi najlepiej powierzyć wyspecjalizowanym warsztatom. Należy również pamiętać o wymianie oleju i świecy zapłonowej oraz wyczyszczeniu filtra powietrza kosiarki spalinowej (czterosuwowej).
