Pnącza do ogrodu

✿ Forsycja zwisła (Forsythia suspensa) jest krzewem o cienkich, zwisających i zakorzeniających się gałęziach. Dorasta do około 3-5m wysokości. Ozdobna z wczesnych, żółtych kwiatów o średnicy 2,5cm. Znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie jej długie pędy mają możliwość płożenia się: na szerokich skarpach i zboczach, na krawędzi tarasów, na szczycie murków oporowych itp. Rozpięta przy ścianach, kolumnach, na kratkach spełnia funkcje prymitywnego pnącza. Dobrze się rozwija również w cieniu.

✿ Jaśmin nagokwiatowy (Jasminum nudiflorum) – jego długie, zielone pędy rozkładają się na boki. Są atrakcyjne zwłaszcza zimą. Ma ładny pokrój, drobne, ciemnozielone liście i zakwitające przed ich rozwojem (nawet w łagodne zimy) kwiaty nieco podobne do forsycji. W naszym klimacie trudny w uprawie ze względu na wrażliwość na mrozy.

Jeżyna (malina) rdzawa (Rubus phoenicolasius) to krzew o długich (2-3m), szeroko, łukowato wygiętych ku ziemi pędach, które zakorzeniają się na końcach. Dekoracyjne są jego pomarańczowoczerwone owoce i kolczaste gałęzie.

Jeżyna strzępolistna (Rubus laciniatus) ozdobna jest głównie z półzimozielonych, głęboko wcinanych liści. Na jej pędach występują kolce. Owoce są czarne i smaczne.

✿ Róże pnące (Rosa sp.) pochodzą od dzikich gatunków róż lub są długopędowymi mutantami róż szlachetnych. Ich kwiaty są zazwyczaj pełne, niekiedy pachnące. Nadają się wyłącznie na miejsca słoneczne. Dobrze znoszą nasze zimy. Istnieje wiele ich odmian.

Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta) jest krzewem pnącym dorastającym do 8m wysokości (1m rocznie). Ma ładne, sztywne, skórzaste liście i jadalne, 2-3cm, zielonkawe owoce.

Aktinidia ostrolistna odm. Mini kiwi (Actinidia arguta ‘Issari’) charakteryzuje się owocami wielkości małej śliwki.

Aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta) w naszych warunkach wykazuje niski wzrost (do 2-3m). Oryginalna ze względu na liście z białymi, a później różowymi plamami. Jej smaczne owoce szybko opadają.

Aktinidia smakowita (Actinidia deliciosa) osiąga wysokość 3-4m. Ma duże liście, a jej owoce są bardzo aromatyczne.

✿Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) – jej nazwa gatunkowa pochodzi od półzimozielonych lub zimozielonych liści składających się z pięciu eliptycznych listków, które jesienią przebarwiają się na czerwono. Bardzo ozdobne są jej kwiaty o ciekawej budowie. Jest to roślina rozdzielnopłciowa, a więc na jednym okazie występują dwa rodzaje kwiatów: męskie – mniejsze, jasnopurpurowe, składające się z trzech płatków i sześciu łuskowatych pręcików oraz żeńskie – większe z ciemnofioletowo-purpurowymi płatkami i grubymi słupkami o czerwonych znamionach. Akebia lubi stanowiska słoneczne, ale znosi również cień.

Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) rośnie 1,5-2m rocznie do wysokości 8m. Ładnie wyglądają jego liście oraz czerwone kiście owoców, występujące jedynie u żeńskich okazów. Powinno się więc sadzić okazy obu płci obok siebie. Cytryńce wymagają stanowisk słonecznych, osłoniętych. Bywają trudne w uprawie.

✿Dławisz amerykański (Celastrus scandens) jest pnączem mniej znanym niż dławisz okrągłolistny, od którego różni się kształtem swych wydłużonych liści oraz kwiatami zebranymi w szczytowe kwiatostany.

Dławisz okrągłolistny (Celasrus orbiculatus) – bujne pnącze, osiągające nawet 12m wysokości (1-2m rocznie). Posadzone w pobliżu krzewu lub małego drzewa może je zadusić. Jest dekoracyjny z żółtych, kulistych, drobnych owoców występujących wyłącznie na żeńskich okazach. Liście jesienią przybierają intensywnie żółtą barwę. Nie ma specjalnych wymagań. Powinno sadzić się obok siebie obficie owocujące klony żeńskie np. odm. Diana (Celasrus orbiculatus ‘Diana’) z zapylającymi klonami męskimi np. odm. Hercules (Celastrus orbiculatus ‘Hercules’).

✿Glicynia kwiecista (Wisteria floribunda) jest silnym pnączem dorastającym do wysokości do 12m (1-2m rocznie). Małe, bladofioletowe kwiaty zebrane są w długie, nawet półmetrowe grona. Owoce mają postać wiszących do wiosny strąków. Jest światłożądna, lubi miejsca osłonięte. Wymaga solidnych podpór i podlewania w okresie kwitnienia.

Glicynia kwiecista odm. Longissima alba (Wisteria floribunda ‘Longissima alba’) różni się od poprzedniej białymi, krótszymi kwiatostanami i dłuższymi (do 30cm) strąkami.

✿Glicynia chińska (Wisteria chinensis) ma większe bladofioletowe kwiaty w krótkich gronach (do 15cm).

Kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla) dorasta do 10-15m (1-2m na rok). Ma duże (nawet do 30cm), sercowate liście. Interesujące są jego niewielkie kwiaty w kształcie wygiętej fajki o brązowawej barwie. Kokornak wyróżnia się też owocami – wydłużonymi, 6-10cm torebkami.

✿Kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla) dorasta do 10-15m (1-2m na rok). Ma duże (nawet do 30cm), sercowate liście. Interesujące są jego niewielkie kwiaty w kształcie wygiętej fajki o brązowawej barwie. Kokornak wyróżnia się też owocami – wydłużonymi, 6-10cm torebkami.

✿Milin amerykański (Campsis radicans) to roślina ze słabo wijącymi się pędami, z których wyrastają korzonki czepne. Osiąga wysokość 6-10m (przyrost roczny 1-2m). Uwagę zwracają szkarłatnopomarańczowe kwiaty o koronie zrośniętej w długą (do 9cm) trąbkę z pięcioma okrągłymi łatkami na szczycie. Przycinanie pobudza kwitnienie milinu ograniczając jednocześnie jego wzrost wegetatywny. Dekoracyjne są także brązowe owoce w kształcie strąka o długości do 15-20cm. Milin jest pnączem samoczepnym lecz do gładkich ścian przytwierdza się słabo, dobrze natomiast wspina się po chropowatych pniach drzew.

Milin amerykański odm. Flamenco (Campsis radicans ‘Flamenco’) różni się od poprzedniego bardziej czerwonym zabarwieniem kwiatów.

Milin amerykański odm. Flava (Campsis radicans ‘Flava’) ma natomiast kwiaty żółte.

Milin pośredni (Campsis x tagliabuana) jest niższy (do 4m), ale ma większe kwiaty o dłuższych, szeroko rozchylonych łatkach korony.

✿Rdestówka Auberta (Fallopia baldschuanica) to najsilniej rosnące pnącze w naszym klimacie. Dorasta do 15m (5-8m rocznie). Ma ładne liście z oszczepowatymi nasadami oraz drobne, ale bardzo liczne białe lub różowe kwiaty które kwitną nawet do mrozów. Cięta roślina bujnie odrasta. Znosi lekki cień. Wymaga wysokich podpór o mocnej konstrukcji.

✿Wiciokrzew Browna (Lonicera x brownii) ozdobny jest z pomarańczowoczerwonych lub szkarłatnych kwiatów o typowej dla wiciokrzewów budowie (płatki są zrosłe, a więc w kształcie rurki z dwiema tak zwanymi wargami odwiniętymi na szczycie).

Wiciokrzew Browna odm. ‘Dropmore Scarlet’ (Lonicera x brownii ‘Dropmore Scarlet’) odznacza się silniejszym wzrostem i bardzo długim okresem kwitnienia (VI-X) czerwonych kwiatów.

✿Wiciokrzew japoński odm. ’Aureoreticulata’ (Lonicera japonica ‘Aureoreticulata’) posiada oryginalne liście: zielone z żółtym unerwieniem. Jego kwiaty są kremowe.

✿Wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum) dorasta do 5m wysokości. Kwiaty długości 4-5cm mają kremowo białe lub żółtawobiałe zabarwienie. Dodatkową atrakcją jest ich zapach odczuwany wieczorami. Lepiej kwitnie na stanowiskach słonecznych. Kuliste, wiśniowoczerwone, błyszczące owoce często utrzymują się aż do mrozów.

Wiciokrzew pomorski odm. późna (Lonicera periclymenum ‘Serotina’) ma kwiaty dwubarwne: purpuroworóżowe z zewnątrz, a białe wewnątrz. W miarę przekwitania bledną.

✿Wiciokrzew przewiercień (Lonicera caprifolium) wspina się do wysokości 6-8m. Jego kwiaty podobne są do kwiatów wiciokrzewu pomorskiego. Rozkwitają wczesną wiosną (III). Nazwa rośliny pochodzi od „przewiercających” zrośnięte liście pędów kwiatostanowych.

✿Wiciokrzew Tellmanna (Lonicera x tellmaniana) osiąga wysokość 8m. Ma złocistopomarańczowe kwiaty. Może przemarzać w surowe zimy.

✿Powojnik alpejski (Clematis alpina) – roślina do 3m wysokości. Bardzo ozdobne są jego kwiaty: dzwonkowate, 3-4 centymetrowe, fioletowoniebieskie, ewentualnie różowe lub białawe.

✿Powojnik górski (Clematis montana) wspina się do wysokości 8m. Ma szeroko rozpostarte kwiaty (ok. 5cm średnicy), białe, czasem różowo nabiegłe.

✿Powojnik Jackmana (Clematis x jackmanii) dorasta do 4m wysokości. Jego kwiaty są rozpostarte, duże (10-15cm średnicy), fioletowoniebieskie.

✿Powojnik tangucki (Clematis tangutica) osiąga wysokość 3-4m. Złocistożółte, dzwonkowate kwiaty z czasem się otwierają, osiągając średnicę 8cm.

✿Powojnik wielopłatkowy (Clematis macropetala) jest atrakcyjny ze względu na dwubarwne kwiaty w odcieniach fioletu lub różu.

Istnieje wiele odmian wyżej opisanych gatunków powojników o różnokolorowych kwiatach. Wszystkie są roślinami trującymi.

Winnik zmienny (Ampelopsis brevipedunculata) jest rośliną o ozdobnych liściach, które przypominają kształtem głęboko wcięte liście klonu. Jesienią się nie przebarwiają. Bardzo interesujące są jego małe, kuliste owoce zmieniające kolor w miarę dojrzewania – od białawych, jasnoniebieskich i turkusowych do ametystowych i fioletowych.

Winnik zmienny odm. pstrolistna (Amelopsis brevipedunculata ‘Elegans’) ma ponadto biało, różowo i zielono upstrzone, mniejsze liście.

Winobluszcz zaroślowy (Parthenocissus inserta) – jego liście przebarwiają się jesienią na intensywnie czerwony kolor. Dobrze rośnie przy siatkach ogrodzeniowych, altanach.

Winorośl amurska (Vitis amurensis) to pnącze silnie rosnące o dużych, sztywnych liściach przebarwiających się jesienią na różowo lub czerwono. Rzadko spotykany, choć odporny na mrozy.

Winorośl japońska (Vitis coignetiae) ma efektowne ze względu na wielkość liście, również przebarwiające się przed opadnięciem.

Winorośl pachnąca (Vitis riparia). – silne pnącze, osiągające wysokość 12m (2m rocznie). Jej drobne kwiaty intensywnie pachną, natomiast liście opadają zielone, ewentualnie żółkną.

Winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) wykazuje silny wzrost, dorasta do wysokości 10-20m (1-2m rocznie). Liście jesienią przebarwiają się na czerwono. Dobrze trzyma się ścian budynków, kominów, drzew itp.

Winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata) ma liście błyszczące i sztywne, również jaskrawo przebarwiające się jesienią. Bardzo szczelnie pokrywają ściany budynków układając się dachówkowato.

Winobluszcz trójklapowy odm. Lowa (Parthenocissus tricuspidata ‘Lowii’) wyróżnia się mniejszymi liśćmi.

⸙Bluszcz kolchidzki (Hedera colchica) to zimozielone pnącze różniące się od bluszczu pospolitego znacznie większymi liśćmi (do 12 cm) o odmiennym kształcie. Zastosowania podobne do gatunku opisanego poniżej.

⸙Bluszcz pospolity (Hedera helix) rośnie 0,5-1m rocznie osiągając wysokość 5-10m. Główną jego zaletą są zimozielone liście. Ozdobę stanowią też drobne, zielonkawożółte kwiaty. Doskonale rośnie w cieniu, dlatego często bywa sadzony na północnych ścianach budynków, murów, pniach drzew oraz pod drzewami jako roślina okrywowa.

Bluszcz pospolity odm. białopstra (Hedera helix ‘Aureovariegata’) charakteryzuje się biało upstrzonymi liśćmi.

Bluszcz pospolity odm. Goldheart (Hedera helix ‘Goldheart’) ma natomiast liście z żółtą plamą pośrodku. Wykazuje powolny wzrost.

Bluszcz pospolity odm. irlandzka (Hedera helix ‘Hibernica’) w przeciwieństwie do bluszczu pospolitego ma matowe i cienkie liście, ale za to większe (do około 10cm długości)

Bluszcz pospolity odm. strzałkowata (Hedera helix ‘Sagittifolia’) wyróżnia się oryginalnym kształtem liści przypominającym strzałę. Wolno rośnie.

✿Hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris) wspina się wysoko (do 25m). Ozdobne są jej białe kwiaty zebrane w kwiatostany o średnicy 25cm. Liście przebarwiają się na żółto przed opadnięciem. Znosi cień i mrozy. Dobrze wspina się po wysokich pniach drzew, murach o niezbyt gładkiej powierzchni. Posadzona pod drzewami z powodzeniem spełnia funkcje trawnika.

✿Milin amerykański (Campsis radicans) poza korzonkami czepnymi posiada również wijące się pędy. Omówiony został wcześniej, wraz z innymi roślinami o takich możliwościach.

⸙Trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei) o zimozielonych liściach nadaje się doskonale na miejsca zacienione. Pędy form młodocianych płożą się i zakorzeniają lub wspinają na podpory.

Trzmielina Fortune’a odm. położona (Euonymus fortunei var. radicans) ma płożące się pędy. Występuje w wielu odmianach o biało lub żółto upstrzonych liściach z których najczęściej spotykane są: ‘Emerald’n Gold’, ‘Emerald Gaiety’, ‘Gracilis’, ‘Blondy’.