Skalniak w ogrodzie

SKALNIAK Z KAMIENIA

Ogród skalny to kompozycja zielnych roślin ozdobnych, miniaturowych krzewów iglastych i liściastych z materiałem kamiennym, drewnem, elementami małej architektury (murki oporowe, schody, ścieżki) lub wodą. Charakteryzuje się również urozmaiconą rzeźbą terenu.

Urządzając ogród na skalniak należy przeznaczyć odpowiednie miejsce. Najlepiej wykorzystać zastałe nierówności terenu. Odpowiednie są niezbyt strome, nasłonecznione zbocza zwrócone na wschód lub południowy wschód. Najmniej korzystne są ocienione zbocza północne. Można też usypać pagórek żądanej wielości wykorzystując np. ziemię z wykopu pod fundament domu lub oczka wodnego. Jednak w górnej warstwie skalniaka powinno znajdować się najlepsze podłoże – lekka, przepuszczalna, piaszczysto-gliniasta gleba z niewielkim dodatkiem ziemi próchnicznej. Może być to ziemia ogrodnicza zakupiona w specjalistycznym sklepie.

Wytyczony kształt przyszłego skalniaka należy najpierw odchwaścić. W tym celu warto odczekać jakiś czas aż skiełkują chwasty wieloletnie, by zniszczyć je środkiem o działaniu totalnym (np. „Roundup”).

W zależności od zamierzonego efektu do jego budowy można użyć dowolnego rodzaju kamienia: czarnego bazaltu, czerwonego sjenitu, szarego i chłodnego granitu, czy też ciepłych opali lub piaskowca. Odłamki tych skał mają ostre krawędzie, dzięki czemu prezentują się bardzo naturalnie. Zupełnie inny charakter mają skalniaki, do budowy których użyto (najczęściej znaleźnych) kamieni polnych lub rzecznych otoczaków o obłych powierzchniach. Taki materiał nie daje możliwości stworzenia imitacji naturalistycznych, górskich skarp.

Kamienie układa się na płask, zgrzebując je w ziemi pod pewnym kątem, począwszy od podstawy pagórka ku jego wierzchołkowi. Po ukończeniu kompozycji kamieniarskiej powinno się odczekać około trzech tygodni aż ziemia osiądzie. Jeśli skalniak ma niewielkie rozmiary, wystarczy tylko kilkakrotnie podlać go wodą z węża.

Rośliny sadzi się po upływie dwóch miesięcy od założenia skalniaka, wiosną (do czerwca). Do ogrodów skalnych wybiera się rośliny niewybredne, o dużej odporności i żywotności oraz gatunki pochodzące z terenów górskich i nizinnych, charakteryzujące się niskim, zwartym wzrostem. Lepiej sprawdzają się gatunki wolno rosnące, gdyż wzrost roślin ekspansywnych trzeba kontrolować. Wskazane jest niezbyt gęste sadzenie roślin, by kamienie pozostały dobrze widoczne. Na 1 m2 sadzi się 8-12 bylin słabo rosnących lub do 20 bylin silnie rosnących. Wysokie byliny oraz krzewy sadzi się pojedynczo lub w niewielkich skupieniach, zależnie od wielkości skalniaka. Na krawędziach murków najlepiej wyglądają rośliny o dużej masie liści i kwiatów, których pędy będą się przewieszać. Wolną przestrzeń pomiędzy roślinami wypełnia się korą lub żwirem.

Zabiegi pielęgnacyjne sprowadzają się do:

  • regularnego podlewania,

  • ręcznego odchwaszczania,

  • ograniczonego nawożenia niewielką ilością nawozów wieloskładnikowych z małą zawartścią azotu,

  • zabezpieczania roślin przed zimą (jeśli podłoże jest płytkie korzenie roślin mogą przemarzać, dlatego wskazane jest okrywanie roślin specjalnymi matami lub igliwiem),

  • odmładzania – wymiany roślin starych na młode zgodnie z potrzebami,

  • zwalczania chorób i szkodników.

BYLINY NA SKALNIAK

Dzwonek karpacki (Campanula carpatica) dorasta do 25cm. Jego kwiaty są błękitne, ale istnieje też odmiana o białych kwiatach(Campanula carpatica ‘Alba’).

Dzwonek skupiony (Campanula glomerata) ma kwiaty zebrane w kulisty kwiatostan na szczycie pędu.

Goryczka siedmiodzielna (Gentiana septemfida) tworzy zwarte poduszki do wysokości nie 15cm. Na wzniesionych szczytach pokładających się pędów rozwijają się dość duże, dzwonkowate, niebieskie kwiaty.

Goździk kropkowany (Dianthus deltoides) ma płożące i tylko nieco wzniesione ulistnione pędy, zakończone drobnymi purpurowymi kwiatami o postrzępionych płatkach. Występuje w wielu odmianach o kwiatach koloru od białego po czerwony.

Goździk pierzasty (Dianthus plumarius) tworzy zimozielone kobierce o niebieskawym zabarwieniu z najczęściej różowymi kwiatami, ale odmiany charakteryzują się mnogością odcieni.

Pierwiosnki (Primula sp.) – wiele gatunków i odmian tych roślin o ozdobnych, kolorowych kwiatach różni się wysokością i ilością kwiatów w kwiatostanach na różnej długości szypułkach.

Posłonek ogrodowy (Helianthemum x hybridum) jest zimozieloną lub półzimozieloną krzewinką wyso-kości 15-25cm z dość dużymi kwiatami o pięciu szerokich płatkach barwy żółtej, różowej lub czerwonej.

Pragnia kuklikowata (Waldsteinia geoides) – na pędach wys. 5-20cm wyrastają złotożółte 2 cm kwiaty.

Pragnia syberyjska (Waldstenia ternata) – jej przyziemne (rozetowe) liście są częściowo zimozielone a kwiaty – zwisające i mniejsze od poprzedniego gatunku.

Przetacznik siwy (Veronica incana) dzięki pokładającym się pędom tworzy srebrzysto-szaro-filcowatą darń. Ciemnoniebieskie kwiaty zebrane są w kłosowate kwiatostany wysokości 30-40cm.

Rojniki (Sempervivum sp.) dzięki grubym, zimozielonym liściom zebranym w dekoracyjne „różyczki”, zachowują właściwości ozdobne przez cały rok. Latem ze starszych rozet wyrastają grube pędy wysokości 5-15cm, zakończone kwiatostanem najczęściej różowych lub żółtych kwiatów.

Rozchodniki (Sedum sp.) to bardzo trwałe rośliny o „rozchodzących” się po ziemi pędach. Drobne liście niektórych gatunków są grube i mięsiste. Główną ozdobę stanowią jednak kwiaty różnych barw.

Skalnice (Saxifraga sp.) można sadzić zarówno w miejscach nasłonecznionych, jak i zacienionych. Są to niskie rośliny z przyziemnymi rozetami liści, pośród których wyrastają pędy z kwiatami. Dostępne są w wielu odmiennych gatunkach i odmianach.

Ukwap dwupienny (Antennaria dioica) budową przypomina nieco rojniki: z przyziemnych rozet liści wyła-niają się łodygi (do 20cm wysokości), na szczycie której znajdują się białe męskie i różowe żeńskie kwiaty.

Zawciąg nadmorski (Armeria maritima) ma postać zimozielonych poduszek liści podobnych do trawy, spośród których wyłaniają się 10-15cm szypułki zakończone kulistymi kwiatostanami różowych kwiatów.

BYLINY TWORZĄCE DARŃ DO OBSADZANIA KRAWĘDZI MURKÓW SKALNIAKA

Dzwonek dalmatyński (Campanula portenschlagiana) tworzy niskie (10-15cm), zimozielone kobierce. Jasno- lub fioletowoniebieskie kwiaty o kształcie lejkowatych dzwoneczków zebrane są w kwiatostany.

Gęsiówka kaukaska (Arabis caucasisca) jest niską (10-20cm) rośliną kobiercową o zimozielonych, ułożonych w luźne rozetki liściach i białych kwiatach zebranych w luźne kwiatostany.

Łyszczec (gipsówka) rozesłny (Gypsophila repens) ma płożące się pędy i bladoróżowe kwiaty na pędach kwiatostanowych wysokości 5-25cm.

Macierzanki (Thymus sp.) to niskie rośliny o małych liściach i drobnych kwiatach w odcieniach różu.

Płomyk szydlasty (Phlox subulata) tworzy kobierce sztywnych, często zimozielonych liści osadzonych na rozpłożonych u dołu pędach wzniesionych na wysokość 10cm. Jego liczne kwiaty są drobne, barwy karminowej. Istnieje wiele jego odmian o kwitach niemalże dowolnego koloru.

Rogownica kutnerowata (Cerastium tomentosum) tworzy zbitą, białofilcowatą, 10-30cm darń. Ma drobne liście i białe kwiaty.

Smagliczka skalna (Alyssum saxatile) tworzy płożące pędy, których końce wznoszą się na wysokość 30cm. Spośród rozet liści wyłaniają się gęste kwiatostany złocistożółtych kwiatów.

Ubiorek wieczniezielony (Iberis sempervirens) dorasta do 30cm. Jego rozgałęzione pędy częściowo się pokładają. Obficie zakwita białymi kwiatami zebranymi w gęste kwiatostany.

Wiesiołek missouryjski (Oenothera missouriensis) charakteryzuje się ścielącymi pędami i ozdobnymi, dużymi kwiatami żółtego koloru.

Żagwin ogrodowy (Aubrieta x cultorum) jest poduszkową rośliną o drobnych liściach i licznych, drobnych, niebieskawofioletowych kwiatach. Jego odmiany wykazują zróżnicowanie zarówno pod względem barwy kwiatów, jak i ich wielkości.

KRZEWY LIŚCIASTE NA SKALNIAK

Berberys Thunberga odm. Bagatelle (Berberis Thunbergii ‘Bagatelle’) jest karłową odmianą dorastającą do ok. 0,4m. Jego brązowoczerwone liście jesienią stają się szkarłatne.

Berberys Thunberga odm. Kobold (Berberis Thunbergii ‘Kobold’) to również karłowy krzew osiągający 0,5m wysokości. Ma lśniące, ciemnozielone liście jesienią przebarwiające się na czerwono.

Brzoza karłowata (Betula nana) jest 0,5-2m krzewem o pokładających się pędach.

Dereń kanadyjski (Cornus canadensis) – ekspansywna niska roślina tworząca dywany latem ozdobione okazałymi, białymi podsadkami kwiatów, a jesienią – jaskrawoczerwonymi owocami.

Irga Dammera (Cotoneaster dammeri) ma płożące, zakorzeniające się gałęzie, drobne, zimozielone liście, liczne, małe kwiaty w kolorze białym oraz drobne, czerwone owoce.

Irga drobnolistna odm. Streib’s Findling (Cotonester procumbens lub microphyllus ‘Streib’s Findling’) od poprzedniej różni się mniejszymi liśćmi oraz białoróżowymi kwiatami.

Irga radicans odm. Eichholz (Cotoneaster radicans ‘Eichholz’) – zimozielony, gęsty krzew o pełzających pędach. Dorasta do 25cm. Ma białe kwiaty i pomarańczowe owoce.

Janowiec bułgarski (Genista lydia) to niski krzew osiągający 0,5 m wysokości przy dwukrotnie większej średnicy. Liczne są jego złocistożółte kwiaty.

Szczodrzeniec położony (Cytisus decumbens) jest niskim krzewem o zakorzeniających się, płożących gałązkach, pokrywających się na całej długości małymi, żółtymi kwiatami.

Śliwa karłowa odm. płożąca (Prunus pumila var. depressa) – zwarty, płożący krzew z czerwonymi młodymi pędami, szarawymi liśćmi, przebarwiającymi się jesienią na czerwono, białymi kwiatami oraz czarnopurpurowymi owocami.

Tawuła japońska (Spiraea japonica) – odm. o niskim wzroście: białokwiatowa (Spiraea japonica ‘Albiflo-ra’) dorastająca do 0,5m, z gęstymi, płaskimi kwiatostanami białych kwiatów, Anthony Waterer (Spiraea japonica ‘Anthony Waterer’) o biało lub żółto upstrzonych liściach i jaskrawo karminowych kwiatach, kędzierzawa (Spiraea japonica ‘Crispa’) od poprzedniej różniąca się kędzierzawymi, częściowo pstrymi liśćmi, Little Princess (Spiraea japonica ‘Little Princess’) osiągająca 0,5cm wzrostu, o jasnoróżowych kwiatach oraz odm. Nana (Spiraea japonica ‘Nana’) – karłowa, niższa od poprzednich, o drobnych liściach.

Trzmielina Fortuna (Euonymus fortunei) – zimozielony krzew z długimi pędami. Do celów okrywowych szczególnie wartościowa jest odm. położona (Euonymus fortunei var. radicans).

Wawrzynek główkowy (Daphne cneorum) – zimozielona krzewinka o pokładających i zakorzeniających się pędach, osiągająca 20cm wysokości przy średnicy do 1m. W czasie kwitnienia tworzy różowe plamy.

Wiąz holenderski odm. Jacqueline Hillier (Ulmus ‘Jacqueline Hillier’) to gęsty i wolno rosnący krzew o drobnych liściach utrzymujących się na cienkich gałązkach do późnej jesieni.

Wierzba alpejska (Salix alpina) jest niskim (do 30cm wysokości) krzewem, którego długie, pokładające się czerwonobrązowe pędy pokryte są dość dużymi, owalnymi liśćmi.

Wierzba finnmarchica (Salix finnmarchica) dorasta do 40cm, a jej niewielkie, eliptyczne liście są ciemnozielone i błyszczące.

Wierzba płożąca (Salix repens) występuje w formie płożącego krzewu lub w postaci piennej. Ma sezonowo wydłużone liście. Jej odm. srebrzystolistna (Salix repens ‘Argentea’) charakteryzuje się liśćmi dużymi, okrągławymi, obustronnie silnie owłosionymi.

Wierzba purpurowa odm. płacząca (Salix purpurea ‘Pendula’) jest ścielącym się po ziemi krzewem z zaczerwienionymi pędami, ozdobnymi zimą. Jej długie i wąskie liście za młodu są czerwonobrązowe.

Wierzba szwajcarska (Salix helvetica) to dość wysoka roślina okrywowa, gdyż osiąga 1m wysokości. Wyróżnia się srebrzystymi liśćmi i ładnymi kotkami zmieniającymi barwę w miarę przekwitania.

KRZEWY IGLASTE NA SKALNIAK

Choina kanadyjska (Tsuga canadensis) – odm. ‘Jeddeloh’

Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis lawsoniana) – odm. ‘Minima glauca’

Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) – odm.: ‘Blue alps’, ‘Plumosa aurea’

Jałowiec łuskowaty (Juniperus squamata) – odm. ‘Blue carpet’, ‘Blue star’

Jałowiec płożący (Juniperus horizontalis) – odm. ‘Andorra Compact’, ‘Bar Harbor’. ‘Blue Chip’, ‘Douglasii’, ‘Glauca’ ‘Wiltonii’

Jałowiec pospolity (Juniperus communis) – odm. ‘Anna Maria’, ‘Arnold’, ‘Depressa Aurea’, ‘Gold Cone’, ‘Green Carpet’, ‘Hibernica’, ‘Hoornibrooki’, ‘Repanda’, ‘Sentinel’

Jałowiec rozesłany (Juniperus procumbens) – odm. ‘Nana’

Jałowiec sabiński (Juniperus sabina) – odm. ‘Tamariscifolia’

Jodła górska (Abies lasiocarpa) – odm. ‘Compacta’

Mikrobiota syberyjska (Microbiota decussata)

Modrzew europejski (Larix decidua) – odm.: ‘Pendula’, ‘Repens’

Modrzew japoński (Larix kaempferi) – odm. ‘Blue Dwarf’

Sosna bośniacka (Pinus leucodermis) – odm. ‘Schmidtii’

Sosna czarna (Pinus nigra) – odm.: ‘Helga’, ‘Nana’

Sosna górska - kosodrzewina (Pinus mugo) – odm. ‘Gnom’ ‘Mops’, var. mughus, var. pumila

Sosna karłowa (Pinus pumila) – odm. ‘Glauca’

Sosna oścista (Pinus aristata)

Sosna pospolita (Pinus sylvestris) – odm.: ‘Fastigiata’, ’Watereri’

Sosna wejmutka (Pinus strobus) – odm. ‘Nana’

Świerk biały (Picea glauca) – odm. ‘Alberta Blue’, ‘Alberta Globe’, ‘Conica’, ‘Laurin’, ‘Echiniformis’

Świerk czarny (Picea mariana) – odm. ‘Nana’

Świerk pospolity (Picea abies) – odm. ‘Barryi’, ‘Echiniformis’, ‘Little Gem’, ‘Nidiformis’, ‘Procumbens’ ‘Pumila nigra’

Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) – odm. ‘Danica’, ‘Hoseri’

Potrzebujesz pomocy w zaprojektowaniu skalniaka w Twoim ogrodzie? Zapraszam Cię do zapoznania się z naszą ofertą projektowania ogrodów.

autor:mgr inż. Anita Białczakarchitekt krajobrazuGardenflow.pl
architekt krajobrazu Anita Białczak